In gemeenschap van goederen trouwen – wat gaat er veranderen?

Wat in het vat zit, verzuurt niet

De regering is al een aantal jaren bezig met het veranderen van ons basisstelsel van gemeenschap van goederen. Al in 2003 is het eerste voorstel tot een stelselwijziging gelanceerd. Afhankelijk van de verdeling van de politieke partijen in de Tweede Kamer werd hier in de loop der jaren positief dan wel negatief over gesproken. Uiteindelijk is in 2011 bij de stemming over het toenmalige wetsvoorstel het fundament van de wijzigingen onderuitgehaald. Wat overbleef was een gemeenschap van goederen aangevuld met de vergoedingsrechten, waar we sinds 1 januari 2012 mee mogen stoeien. Zo’n twee jaar later buigen we ons dan al weer over een nieuw voorstel, dat inhoudelijk veel overeenkomsten vertoont met het oorspronkelijke voorstel uit 2003. En nu lijkt het erop dat het toch echt gaat gebeuren, mits de Eerste Kamer geen roet in het eten gooit.

Naar een beperkte gemeenschap van goederen

De basisgedachte van het nieuwe huwelijksvermogensrecht is een beperkte gemeenschap van goederen: wat je samen tijdens het huwelijk opbouwt, is gemeenschappelijk. Het overige vermogen blijft privé. Hoe ziet die beperkte gemeenschap er dan uit? De gemeenschap bestaat uit alle goederen en schulden die tijdens het huwelijk door de echtgenoten zijn verkregen. Tot zover niets nieuws. Uitgezonderd zijn echter:

• Voorhuwelijks vermogen, tenzij dit vermogen al in gezamenlijk eigendom was
• Erfenissen en schenkingen
• De al bestaande uitzonderingen op de gemeenschap van goederen blijven gehandhaafd. Het gaat dan om pensioenrechten, het wettelijke vruchtgebruik van de langstlevende en verknochte.

Deze uitgezonderde vermogensbestanddelen inclusief hun vruchten blijven privévermogen.

Drie vermogens

Er ontstaan dus drie vermogens, privévermogen partner één, privévermogen partner twee en de gemeenschap van goederen.

Voorhuwelijks vermogen

Wat je voor het huwelijk al hebt, blijft van jou. Dit geldt voor de bezittingen, maar ook voor de schulden. Hier wordt een van de voornaamste redenen voor deze stelselwijziging zichtbaar. Dit past bij de ontwikkelingen in de maatschappij. Meer gericht op het individu. De restschuld van een voorgaande woning, een studieschuld, een consumptief krediet, al deze schulden blijven bij de partner van wie de schulden zijn. Door het huwelijk word je onder het voorgestelde nieuwe stelsel niet meer geconfronteerd met de schulden van de kersverse echtgenoot. Van het door de partner opgebouwde spaarsaldo profiteert men echter ook niet.

Dit is anders ten aanzien van vermogen dat voor het huwelijk al van de partners samen was. Bijvoorbeeld een woning die samen gekocht en gefinancierd is toen het stel ging samenwonen. Deze woning gaat met schuld en al de gemeenschap van goederen in. Het maakt hierbij niet uit wat de eigendomsverhouding was. Na het huwelijk heeft ieder recht op de helft.

Voorbeeld
Sander en Mariska wonen samen in een woning die Sander destijds heeft gekocht. De ouders van Mariska hebben aan Mariska een schenking voor de aankoop van een eigen woning gedaan van € 100.000. Hiermee heeft Mariska een deel van het eigendom, namelijk 1/3, gekocht van Sander. Na de huwelijkssluiting is Mariska voor 50% eigenaar van de woning, net als Sander. Ook is zij schuldenaar voor 50%.

Dit is overigens niet anders dan in het huidige stelsel van de algemene gemeenschap van goederen. Ook nu heeft ieder binnen de gemeenschap van goederen recht op de onverdeelde helft.

Erfenissen en schenkingen

Een tweede belangrijke reden voor de stelselwijziging is de publieke opinie dat erfenissen en schenkingen privévermogen moeten blijven. In de praktijk zie je al dat erfenissen en schenkingen van enig belang, gedaan worden onder een uitsluitingsclausule. Hierdoor vallen deze niet in de huidige gemeenschap van goederen. Een uitsluitingsclausule lijkt onder het nieuwe stelsel niet meer nodig. Deze vallen op basis van de wet al in het privévermogen van de echtelieden. Het wetsvoorstel regelt nu het omgekeerde: een insluitingsclausule. Bij een erfenis of schenking kan de erflater/schenker bepalen dat het verkregene wél in de gemeenschap valt!

Voorbeeld
Axel en Diane wonen samen in een woning van € 300.000 met een hypotheekschuld van € 225.000. Beiden zijn voor de helft eigenaar en schuldenaar. Naast hun eigen bankrekeningen hebben ze een en/of betaal- en spaarrekening. Op deze gezamenlijke rekeningen staat bij elkaar € 3.000.

Axel heeft vorig jaar een erfenis gekregen van zijn vader met daarin de ouderlijke woning met een waarde van € 700.000. In het testament was een uitsluitingsclausule opgenomen. De verkoop van de woning lukt vooralsnog niet. Op zijn spaarrekening staat € 500. Daarnaast heeft Axel nog een studieschuld van € 25.000 en een restschuld van een voorgaande woning van € 15.000.

Diane heeft in de loop der jaren een aantal schenkingen (zonder uitsluitingsclausule) gehad van haar ouders. Bij elkaar een bedrag van € 30.000. Dit bedrag staat op haar bankrekening samen met haar eigen spaarsaldo in totaal € 45.000. Stel dat zij in 2017 in het huwelijksbootje stappen onder het nieuwe regime.

De vermogensopstelling aan het begin van het huwelijk ziet er dan als volgt uit:

Zowel de erfenis met uitsluitingsclausule als de schenkingen zonder uitsluitingsclausule vallen buiten de gemeenschap van goederen. Daarnaast blijven de privérekeningen en de ‘eigen’ schulden apart. Er is namelijk sprake van voorhuwelijks vermogen. De woning is gezamenlijk voorhuwelijks vermogen en valt dus in de gemeenschap van goederen.

Tot zover nog niet zo ingewikkeld. Maar nu gaan de partners verder met hun leven. Kunnen we dan nog steeds zo’n mooi overzicht maken?

Gescheiden administratie

Deze gescheiden vermogens blijven alleen intact als de echtelieden bijhouden wat er met dit vermogen gebeurt. Wat als Diane besluit de schulden van Axel af te lossen? Wat als Axel de woning van zijn vader verkoopt en de verkoopopbrengst op de en/of-rekening laat overmaken? Samen leven ze van dit bedrag, gaan op vakantie, kopen een caravan, een boot, een vakantiewoning!

Op dit ‘wat als’-scenario is één antwoord mogelijk: dan verwatert het afgescheiden vermogen. Ze leven dan alsof er een algehele gemeenschap van goederen bestaat. Mocht het tot een echtscheiding komen, dan is dat ook de consequentie.

Uiteraard is er een ‘tenzij’, namelijk tenzij er goed geadministreerd is! Als de transacties die hebben plaatsgevonden tijdens het huwelijk duidelijk zichtbaar zijn. Beide echtelieden moeten namelijk zelf bewijzen dat een bepaald goed privévermogen is en niet gemeenschappelijk vermogen. Deze bewijslast is vrij. Dit kan bijvoorbeeld door een onderhands stuk waarin de belangrijkste wijzigingen vastgelegd worden.

Estate planning

Een gescheiden administratie is in dit geval dus erg belangrijk. Bij Veldhuis Advies informeren wij u graag over deze ‘estate planning’. We kunnen u tips geven over het uit elkaar houden van de verschillende potjes en de manier waarop transacties het beste vastgelegd kunnen worden. Ook wanneer u benieuwd bent wat u met uw schenking/vermogen het beste kunt doen: beleggen, aflossen, sparen of bijvoorbeeld onderling uitlenen. Neem gerust contact met ons op via tel. 0578 – 211 000 of [email protected].

MAAK DIRECT EEN AFSPRAAK