Open nu uw familiebank

Zo werkt een familiebank

Banken zijn eigenlijk doorgeefluiken. Als we spaargeld naar de bank brengen, leent de bank dat weer uit aan derden om er geld mee te verdienen. Alleen rekenen banken aanzienlijk méér rente aan derden dan ze aan ons vergoeden. Simpel gezegd is het renteverschil (ook wel de ‘marge’ genoemd) de winst van de bank. Door zelf een bank op te richten — we noemen die ‘familiebank’ — blijft die winst van de bank binnen de familie. Dat is vooral handig als uw kind een huis wil kopen en u spaargeld heeft dat u op korte termijn zelf niet nodig heeft.

Het oprichten van een familiebank is simpel. U hoeft er niet voor naar de notaris en ook niet naar de Kamer van Koophandel. Leen geld aan uw kind en u krijgt een betere rente dan bij de spaarbank. Wat uw kind niet van u kan lenen, leent het kind bij de gewone bank. Als het gaat om een box 1-lening voor aankoop, verbouwing en/of verbetering van de eigen woning, betaalt de fiscus zelfs mee!

TIP: Leen nooit al uw spaargeld uit, maar houd een bedrag achter de hand voor onverwachte uitgaven (denk aan een bedrag van € 15-20.000).

Rente familiebank is onbelast

De rente die u ontvangt is onbelast. Dat wil niet zeggen dat u helemaal vrij bent in het bepalen van de hoogte ervan. De rente mag niet te laag zijn en ook niet te hoog. In beide gevallen beschouwt de fiscus de rente dan (deels) als verkapte schenking. U kunt in elk geval zonder fiscale consequenties 1,25 maal de huidige marktrente van hypotheken bij gelijke looptijd en risico vragen. Zelfs een rente van 6 procent is verdedigbaar, want dat is het percentage dat in de Successiewet staat — en daarmee automatisch ook door de Belastingdienst wordt gehanteerd. Voor de heffing in box 3 maakt het niets uit: of het geld nu op de bank staat te verpieteren tegen nul-komma-niks of aan uw kind is geleend, u betaalt evenveel vermogensrendementsheffing.

Rente moet wel betaald worden voor aftrekbaarheid

De aftrekbaarheid is niet afhankelijk van het al dan niet geven van hypothecaire zekerheid. Als uw kind het geld gebruikt voor aankoop, onderhoud of verbouwing van de eigen woning, is de betaalde rente aftrekbaar. De annuïtaire aflossingsplicht geldt alleen voor nieuwe eigenwoningleningen die op of na 1 januari 2013 zijn afgesloten en dus niet voor leningen die op 1 januari 2013 al bestonden en evenmin voor nieuwe leningen die in de plaats komen van op 1 januari 2013 al bestaande eigenwoningleningen.

Uiteraard wilt u uw kind niet het vel over de oren halen. Toch is het fiscaal slimmer om de maximaal toegestane rente te vragen (momenteel dus 6 procent). Uw kind krijgt van de fiscus een deel van de rentelasten terug en hoe hoger het percentage, hoe meer uw kind terugkrijgt. Ter compensatie van de hoge rentelasten zou u uw kind bijvoorbeeld op zijn verjaardag of met de kerst een leuk bedragje kunnen schenken. Maar scheld in geen geval rente kwijt: voor de aftrekbaarheid is het essentieel dat de rente daadwerkelijk wordt betaald!

LET OP: Heeft uw kind een eigen woning verkocht? Op grond van de zogenaamde ‘bijleenregeling’ moet de fiscale overwaarde daarvan worden gebruikt voor de aankoop van een andere eigen woning. Wie toch meer geld leent, kan de rente over dat deel van de lening niet aftrekken.

Geen notariskosten

Eigenwoningleningen hoeven niet hypothecair te worden ingeschreven en kunnen onderhands worden afgesloten. Voor de familiebanklening hoeft u dus niet naar de notaris. Daarmee bespaart uw kind de notariskosten die hij bij een lening bij de bank wel had moeten betalen. Natuurlijk moet één en ander wel goed worden vastgelegd, en dat kan met een ‘modelovereenkomst eigenwoninglening’.

Realiseer u goed dat u meer zekerheid heeft dat u uw geld terugkrijgt als u wèl naar de notaris gaat en een hypothecaire inschrijving regelt. Mocht de woning geëxecuteerd worden, dan heeft u recht op (een deel van) de verkoopopbrengst. De notariële kosten zijn voor uw kind aftrekbaar, dus laat uw kind die betalen.

Het familievoordeel

Op uw spaarrekening krijgt u 0,05 procent rente. U heeft een paar ton aan spaargeld waarvan u 100.000 euro aan uw kind leent. Uw kind gebruikt het geld voor de aankoop van een huis. Wat hij verder nog nodig heeft, leent hij van de bank. Onder vergelijkbare condities bij de bank lenen kost 2,1 procent per jaar. Uw kind trekt de rente af tegen stel 40,85 procent.

• Dit levert het u op:
  Als u niet aan uw kind zou lenen, zou u over de ton 50 euro rente ontvangen. Leent u aan uw kind, dan krijgt u 6.000 euro, ofwel 5.950 euro meer dan wanneer u uw geld op de bank laat staan.

• Dit kost het uw kind:
  Leent uw kind bij de bank, dan zou dat (2,1% x 100.000 =) 2.100 euro aan rente kosten. De rente is aftrekbaar tegen ruim 45 procent (ingewikkeld verhaal, maar dat is het tarief van 40,85 procent plus de extra algemene heffingskorting). Netto kost deze lening 1.155 euro per jaar. Leent uw kind van u, dan betaalt hij 6.000 euro aan rente, wat netto 3.300 euro is. Dat is 2.145 euro méér dan de banklening zou hebben gekost.

• Maar:
  Het familievoordeel bedraagt jaarlijks (5.950 – 2.145 =) 3.805 euro, met dank aan de fiscus. Door uw kind te compenseren, kost het uw kind niets extra en levert uw spaargeld nog steeds een stuk meer op.

LET OP: In het voorbeeld zijn we ervan uitgegaan dat uw kind in aanmerking komt voor een aflossingsvrije familiebanklening. Bij annuïtaire aflossingsplicht zal het voordeel in de loop van de tijd afnemen. In een vergelijkbare situatie met annuïtaire aflossing bedraagt het voordeel in het eerste jaar € 3.784, in het tweede jaar € 3.736, …, in het tiende jaar € 3.228, etcetera.

De uitvoering

1. Leg de familiebanklening schriftelijk vast met behulp van de modelovereenkomst eigenwoninglening. Als u aan uw kind leent die samen met zijn partner een huis koopt, is het in de regel raadzaam om aan beiden te lenen. De eigendomsverhouding van de woning is in de meeste gevallen immers 50/50 en dus moet ook de financiering 50/50 zijn.
   Een uitzondering geldt voor de situatie waarin de partner eigen geld inbrengt of van zijn eigen ouders leent. In dat geval zou u de overeenkomst alleen met uw eigen kind kunnen sluiten. Stel de overeenkomst altijd minimaal in tweevoud op. Het voorkomt misverstanden als geldlener en geldgever beiden een getekend origineel hebben. Geef een kopie aan degene die de administratie doet.
2. Heeft u een lening met annuïtaire aflossing, bereken dan met de annuïteitencalculator de maandelijkse rente en aflossing. De calculator geeft ook een overzicht van de jaarlijks af te trekken rente in de aangifte van uw kind. Ook kunt u aflezen wat de restant hoofdsom (= de vordering die u in uw aangifte op moet geven) is op 1 januari. Bewaar de berekening bij de overeenkomst!
3. Maak het geld over onder vermelding van ‘lening eigen woning’ bij de mededelingen, en bewaar een kopie of afschrift van de overschrijving.
4. Laat uw kind de afgesproken rente daadwerkelijk betalen.
5. Leent u uw kind geld in 2018, dan geeft u in uw aangifte over 2019 en volgende jaren de vordering op uw kind op bij uw box 3-vermogen. Uw kind vermeldt de lening en de aftrekbare rente in zijn aangifte over 2018 en volgende jaren.

Geld lenen aan andere familieleden

De familiebankconstructie mag ook met broers, zussen, neven of nichten en zelfs met uw buurman of een vriend. Hou er rekening mee dat die band toch anders is dan die tussen ouders en kinderen. Het heeft geen zin de ‘familiebankconstructie’ uit te voeren met uw fiscaal partner: het belastingvoordeel gaat dan niet op!

Leencapaciteit

Als zowel bij de reguliere bank als de familiebank wordt geleend, neemt de bank de lening van de familiebank mee in de toetsing en is het niet mogelijk méér te lenen dan bij het inkomen past. Garantstelling verruimt de leencapaciteit niet. Schenken kan wel een oplossing zijn, bijvoorbeeld door gebruik te maken van de éénmalig verhoogde schenkingsvrijstelling voor de eigen woning.

Conclusie

Door het openen van een ‘familiebank’ helpt u uw kind èn krijgt u als bankdirecteur een aanzienlijk hogere rente op uw spaargeld dan als klant bij de commerciële banken. Is de lening voor aankoop, onderhoud of verbetering van de eigen woning (hoofdverblijf) — of voor aflossing van (een deel van) een eigenwoninghypotheek bij de ‘echte’ bank —, dan is de rente over die lening integraal aftrekbaar en betaalt de fiscus mee. En dat kan duizenden euro’s voordeel opleveren, elk jaar weer.

Benieuwd wat voor impact de familielening  heeft op de mogelijke hypothecaire lening?
Neem gerust contact met onze hypotheekadviseurs op via [email protected] of tel. 0578-211000.