Beschikbare premieregelingen, casino- pensioen of gecalculeerd risico?
Beschikbare premieregeling zijn enorm populair bij werkgevers. Met name de goed te begroten kosten zijn volgens werkgevers een groot pluspunt. Ook adviseurs en aanbieders hebben deze regelingen massaal gepromoot. Maar is het voor werknemers ook een aantrekkelijke regeling? Duidelijk is dat alle risico’s bij de werknemers liggen. Dat zijn er in grote lijnen drie:
- Beleggingsrendement
- Rekenrente op de pensioendatum
- Sterfteontwikkeling, hoe oud worden de mensen gemiddeld als de werknemer met pensioen gaat
Zijn deze risico’s te elimineren?
Het beleggingsrisico valt redelijk te managen. Daar hebben de aanbieders de zogenaamde lifecycles voor ontwikkeld. Hiermee wordt afhankelijk van leeftijd een gecalculeerd risico genomen en het risico verminderd naarmate de pensioenleeftijd in beeld komt. Ongeveer 95% van de deelnemers belegt in de standaard lifecycle van de aanbieder. Overigens gaan de meeste staffels uit van 4% rendement.
De rekenrente op de pensioendatum is een veel lastiger probleem. Er worden wel dappere pogingen ondernomen om met een gewogen gemiddelde rente en andere financiële instrumenten te werken maar als de rente laag is en laag blijft, is dit een lastig vraagstuk. We hebben de zogenaamde renteknip-optie gehad waarbij een tijdelijke uitkering mocht worden aangekocht en de rest in afwachting van een hogere rente mocht worden uitgesteld. Dat heeft voor de mensen die hiervan gebruik hebben gemaakt een negatief effect. Behalve de kosten die zijn gemaakt is nu ook de rente nog lager waardoor ook de uitkering lager is. Waarbij het toen een goed advies leek, blijkt het nu behoorlijk tegen te vallen. Je kunt als oplossing verder denken aan het jaarlijks aankopen van een uitkering en de rest doorbeleggen (met de risico’s van een nog lagere rente) of uitkeren in beleggingseenheden. De beleggingsrendementen zijn over het algemeen prima, maar garanties zijn lastig te geven.
Volgens de deskundigen worden we steeds ouder. Van alle meisjes die nu geboren worden wordt >50% ouder dan 100 jaar. Dat betekent nogal wat voor de pensioenen. Met dezelfde pot moeten verzekeraars naar verwachting langer uitkeren. Dat betekent uiteraard een lagere uitkering. Ook dit is een groot en niet te beïnvloeden risico voor de hoogte van de pensioenen.
Waar risico’s zijn ontstaan ook kansen. Het rendement kan hoger worden dan verwacht, de rekenrente kan weer (fors) stijgen en door allerlei andere omstandigheden kan de levensverwachting weer dalen.
Het heeft, wat mij betreft, allemaal te maken met het goed managen van de verwachtingen van de werknemer. Ik durf de stelling wel aan dat de meeste werknemers geen idee hebben van de risico’s die ze met hun beschikbare premieregeling lopen. De verwachtingen zijn op dit moment, mede op basis van de door verzekeraars verstrekte informatie, veel te hoog. Hoewel er op het Uniform Pensioen Overzicht (UPO) uitdrukkelijk onder staat dat het pensioen een indicatie is, gaan werknemers er toch vanuit dat het genoemde bedrag wel het juiste bedrag zal zijn. Het veel geraadpleegde mijnpensioenoverzicht.nl geeft hetzelfde beeld. Ook veel gehoord is dat de werkgever het wel goed geregeld zal hebben. Als je als werknemer niet weet waar je staat, kun je ook geen besluiten nemen of en hoeveel aanvulling je zelf moet gaan regelen. In de praktijk blijkt nu dat werknemers veel minder pensioen krijgen dan waar op was gerekend. De bedoeling van de Pensioenwet is toch met name de bescherming van werknemers geweest?
Hoe nu verder?
Vanuit de overheid wordt inmiddels nagedacht over het renteprobleem op de pensioendatum. Wat mij betreft is het de verantwoordelijkheid van alle betrokken partijen om na te denken over een stelsel waarbij de werknemers in ieder geval een reëel beeld krijgen van hun oudedagsvoorziening. Ik denk dat het een combinatie zal moeten worden van een onder- en een bovengrens en een mix tussen levenslang en tijdelijk waarbij ook de bankspaar-optie wat mij betreft van stal mag worden gehaald. Laten we niet kijken naar de bestaande structuren en wetgeving maar naar een nieuw en toekomstbestendig stelsel.
